Olifanten bij Grensconflicten – Architectuur Lokaal

Als er één onderwerp actueel is, is het wonen. Iedereen heeft het erover, omdat het iedereen raakt. Er spelen grote vraagstukken: de verduurzaming van de bestaande voorraad, de betaalbaarheid van de nieuwbouw, het verhogen van de bouwproductie, de organisatie van het bouwproces en niet het minst: de sterk veranderde functie van de woning zelf. Hiernaast is een aantal andere vraagstukken sterk van invloed op hoe de woningproductie en woningmarkt zich ontwikkelt, waar iedereen met een grote boog omheen loopt – zoals gebrek aan kennis bij lokale overheden. Deze en andere olifanten in de (Tweede) kamer komen op 29 november aan de orde bij de manifestatie Grensverleggers in het debat Grensconflicten, de olifant in de kamer.

Hete hangijzers
In het eerste Grensconflicten-debat bespreekt Hugo Priemus een aantal hete hangijzers rondom de woningmarkt met Marja Elsinga (hoogleraar Housing Institutions & Governance OTB Delft), Anne-Jo Visser (programmamanager Energie, gemeente Utrecht) en Anke van Hal (hoogleraar Sustainable Building Nyenrode Business Universiteit). Hoe houden we de woningvoorraad betaalbaar, nu we gaan afkoppelen van het aardgas? Maar ook: hoe krijg je een aanlokkelijke business case waardoor investeerders verleid worden te investeren in verduurzaming? Is de verduurzaming te koppelen aan sociale opgaven in buurten en wijken? Op welke manier is de regionale samenhang in de woningvoorraad te waarborgen? Welke maatregelen zijn hier voor nodig? Deze en andere onderwerpen worden besproken in het eerste Grensconflicten-debat onder leiding van Vincent Kompier van Architectuur Lokaal.

Minder regels, minder overleg?
In het tweede debat komt de verstarring bij het opdrachtgeverschap aan bod. Deze is aanzienlijk. Waar in de crisistijd andere ontwikkelvormen zoals particulier opdrachtgeverschap de redding (b)leken voor de in het slop geraakte woningbouwproductie, lijkt anno 2018 alles weer bij het oude. Weinig andere dan bekende traditionele vormen krijgen bij gemeenten poot aan de grond. Particulier opdrachtgeverschap, zelfbouw en andere initiatieven blijven marginale aantallen in de totale productie. Een aantal partijen lukt het wel, zoals de onlangs opgerichte woongenootschappen in Groningen en Rotterdam, Die zijn (deels) geïnspireerd op de wooncoöperaties die in Duitsland en Zwitserland een relatief groot deel van de woningmarkt bedienen. Daarmee zijn zij pionier. Dat geldt ook voor de manier waarop de gemeente Almere, het Rijksvastgoedbedrijf en andere partijen de wijk Oosterwold ontwikkelen, waarbij bijna het gehele ontwikkelproces (tot beslissen over en aanleggen van riolering) aan bewoners wordt overgelaten.
Helpen organisatievormen zoals deze de impasse die de huidige ontwikkel- en woningmarkt kenmerkt (onbetaalbaarheid, traagheid, eenvormigheid) doorbreken? Leidt het anders interpreteren cq. afschaffen van regels tot andere en/of betere resultaten? Is een dergelijke systeembreuk noodzakelijk om aan de woon- en leefeisen van de toekomst tegemoet te komen?

Natasja van den Berg, oprichter van Tertium, leidt het tweede Grensconflicten-debat Minder regels, minder overleg? met:
– Ninke Happel, architect Happel Cornelisse Verhoeven en initiatiefnemer van Het Rotterdams Woongenootschap; zij zal toelichten welke rol de wooncoöperatie in Rotterdam kan spelen,
– Peter-Michiel Schaap, initiatiefnemer van Het Groninger Woongenootschap en licht toe hoe in Groningen het initiatief probeert het Groningse woningaanbod te diversifiëren
– Ivonne de Nood, voormalig gebiedsregisseur van het project Almere Oosterwold, waar bewoners de gebiedsontwikkeling in eigen hand hebben, en
– Jan Jaap Kolkman, wethouder van Deventer en ambassadeur Expertteam Eigenbouw van het ministerie BZK, licht toe hoe woningbouw ontwikkeld kan worden met minder regelgeving.

De manifestatie Grensverleggers. Wonen, werken, leven met zorg en energie vindt plaats op 29 november 2018 in Villa Jongerius, Utrecht. Klik hier voor alle praktische informatie.
Deze manifestatie is de zevende editie van de landelijke manifestatie voor en over (publiek) opdrachtgeverschap en ontwerp, die Architectuur Lokaal traditiegetrouw vierjaarlijks organiseert in het jaar van de gemeenteraadsverkiezingen. Eerdere edities waren Hitte in de delta (2014), Bouwen op ambitie (2010), BOOST – Impuls voor publiek opdrachtgeverschap (2006), Oost West Thuis Best (2004), ORG (1996) en Niet Grijs! (1994). De manifestatie in 2018 wordt mede mogelijk gemaakt door het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en het Ministerie van BZK.