Zeven gemeenten schrijven prijsvraag Panorama Lokaal uit voor woonwijken aan de stadsranden – Architectuur Lokaal

De gemeenten Den Helder, Emmen, Haarlem, Rotterdam, Tilburg, Vlaardingen en Westervoort hebben vandaag een ontwerpprijsvraag uitgeschreven om, met het oog op de toekomst, nieuwe energie te brengen in woonwijken aan de randen van de stad. De zeven gemeenten roepen ontwerpers en alle anderen die hieraan kunnen bijdragen, op om hiervoor ideeën aan te reiken. Multidisciplinaire teams die willen deelnemen aan één of meer van de zeven prijsvragen kunnen zich tot uiterlijk 21 januari 2020 aanmelden door een motivatie en een portfolio in te sturen. De prijsvragen zijn geïnitieerd door het College van Rijksadviseurs in het kader van de ontwerpprijsvraag Panorama Lokaal. De aanmeldingstermijn voor deelname staat open tot 21 januari 2020.

Wijken aan de stadsranden
De locaties voor de prijsvraag in de zeven gemeenten zijn heel herkenbare wijken, die in de jaren ’60, ’70 en ’80 werden gebouwd aan de rand van stad en groen. Het zijn wijken waar veel mensen zich thuis voelen. De wijken van toen kloppen alleen niet meer met de wensen van nu: energiezuinige, passende en betaalbare woningen, klimaatbestendige en leefbare wijken, en beter gebruik van het omringende groen. Dankzij hun ruime opzet en ligging aan de rand van het buitengebied liggen er in deze wijken ook veel kansen; er komen veel ruimtelijke en sociaal-maatschappelijke opgaven samen. Deelname aan de prijsvragen staat open voor multidisciplinaire ontwerpteams.

Prijsvraag Panorama Den Helder, Julianadorp
Julianadorp is stapsgewijs ontwikkeld maar door de opeenvolgende ontwikkelingen is de structuur onsamenhangend geworden. De oudere buurten voldoen niet meer aan de eisen van deze tijd en met name de uitbreidingen aan de oostkant hebben weinig verbinding met eerder gebouwde buurten. De zee, die zo dichtbij is, wordt niet beleefd in het dorp. Groen en water staan onder druk en er is nauwelijks een relatie met het omringende landschap. Aan de ontwerpteams wordt gevraagd om een concreet, uitvoerbaar voorstel voor logische verbindingen tussen de zee, de duinen, de oude dorpskern en Noorderhaven. Waar nodig kunnen de tussenliggende bloemkoolwijken duidelijker worden ontsloten door aantakkingen zodat Julianadorp tot een logisch samenhangend geheel wordt gesmeed. Een dorp dat niet geïsoleerd in het landschap ligt, maar daar juist gebruik van maakt. Essentieel is dat de nabijheid van de zee wordt beleefd op een manier die een eigen identiteit aan Julianadorp verschaft.

Alle informatie over de prijsvraag Panorama Den Helder, Julianadorp is te vinden op Panorama Den Helder, Julianadorp

Prijsvraag Panorama Emmen Bargeres
De bevolking in de wijk Bargeres in Emmen vergrijst, het aantal inwoners neemt af en de openbare ruimte is aan vernieuwing toe. In het ontwerp van de wijk zijn natuur en landschap als onlosmakelijk onderdeel opgenomen, maar dat wordt onvoldoende beleefd en gewaardeerd. De tijd heeft de wijk ingehaald. Na 50 jaar sluiten de woningen, de openbare ruimte en stedenbouwkundige structuur niet meer aan bij de bewoners van nu en de actuele opgaven op het gebied van water, energie en mobiliteit. De wijk werd gebouwd voor gezinnen, maar nu wonen in 70% van de woningen slechts één of twee mensen. Aan de ontwerpteams wordt gevraagd om een scenario te bedenken voor de revitalisering van de wijk. Daarbij is de logica van de ondergrond (water, bodem, natuur) leidend om te bepalen welke ingrepen kansrijk kunnen zijn. Ook staat de vraag centraal welke verbeteringen nodig zijn om de woningvoorraad aan te laten sluiten bij de huidige en toekomstige bewoners. De voorstellen moeten resulteren in betere sociale en ruimtelijke verbindingen en vergroting van de leefbaarheid en de ruimtelijke kwaliteit. De huidige opzet van de wijk, met een overmaat aan openbare ruimte, is in de toekomst te duur om te onderhouden. De uitdaging is om na te denken over nieuwe vormen van eigenaarschap, financiering en eventuele grondverdeling.

Alle informatie over de prijsvraag Panorama Emmen Bargeres is te vinden op Panorama Emmen Bargeres

Prijsvraag Panorama Haarlem Schalkwijk
Ondanks de goede ligging nabij het centrum, Schiphol en de regio, is Schalkwijk een in zichzelf gekeerd stadsdeel dat ‘erbij lijkt te hangen’. Het buitengebied wordt gevoelsmatig niet ervaren in de woonbuurten en de van oorsprong ruimtelijke opzet van de wijk wordt niet meer beleefd. Anonieme publieke ruimtes zorgen voor een onveilig gevoel bij bewoners. Ook is sprake van veel achterstand en eenzaamheid, er is weinig te doen voor jongeren en de wijk vergrijst. Aan de ontwerpteams wordt gevraagd om voorstellen voor de herinrichting en programmering van de openbare ruimte, waardoor een eigen identiteit en een nieuw perspectief aan het stadsdeel wordt geboden. Hoe kan de openbare ruimte zo worden ingericht dat deze geschikt is voor ontmoetingsplekken en voorzieningen? Aanknopingspunten liggen zowel in de wijk als in de blauwgroene zoom rondom Schalkwijk en het slim combineren van opgaven, zoals de energietransitie, de voorgenomen verdichting en recreatie. Zo wordt de wijk onder het motto ‘welkom in Schalkwijk’ aantrekkelijker voor bewoners en bezoekers.

Alle informatie over de prijsvraag Panorama Haarlem Schalkwijk is te vinden op Panorama Haarlem Schalkwijk

Panorama Rotterdam Beverwaard
Rotterdam Beverwaard kent een aantal sociaal maatschappelijke vraagstukken, zoals armoede en verslechtering van de leefbaarheid. Hiernaast is het rioolstelsel aan vervanging toe, er is een stevige wateropgave, er zijn weinig voorzieningen voor ouderen en jongeren en de openbare ruimte kan een flinke opknapbeurt gebruiken. Bewoners wonen er met plezier, maar vanuit de wijk voelt de stad ver weg; andersom is de rest van de stad vaak onbekend met de wijk. Aan de ontwerpteams wordt gevraagd om plannen die de leefbaarheid in de wijk vergroten door slimme koppelingen te maken tussen urgente ruimtelijke opgaven voor de lange termijn en de problematiek van bewoners nu. Naast een visie op de opgave wordt gevraagd om een slimme procesaanpak, waarbij de energie en betrokkenheid van de bewoners essentieel is. Er liggen kansen in de integrale aanpak van de openbare ruimte waarbij klimaatadaptatie, energietransitie en aanpak van het riool belangrijke dragers zijn. Daarbij moeten fysieke barrières worden geslecht. De Beverwaard kan beter worden verbonden met de stad en het buitengebied van het eiland IJsselmonde.

Alle informatie over de prijsvraag Panorama Rotterdam Beverwaard is te vinden op Panorama Rotterdam Beverwaard

Prijsvraag Panorama Tilburg-Noord
Tilburg-Noord kent een aantal sociaal-maatschappelijke vraagstukken, waaronder armoede en vergrijzing. Veel woningen voldoen niet meer aan de wensen van deze tijd. Zowel in de wijk als in het buitengebied zijn de energietransitie, klimaatadaptatie en afname van de biodiversiteit een opgave. Kunnen deze maatschappelijke opgaven zo worden ingezet dat ze een positief effect hebben op de hele wijk? De kansen liggen zowel in de wijk als in het buitengebied, Landschapspark Pauwels. Kan het buitengebied helpen om de sociaal en fysieke opgaven in de wijk op te lossen?
Aan de ontwerpteams wordt gevraagd om te onderzoeken hoe een optimaal maatschappelijk rendement kan worden gehaald uit bestaande programma’s, geplande investeringen en bouwopgaven. Iedereen wil en moet iets met het gebied, er is een globale visie en bestuurlijk commitment. De voorstellen moeten een handelingsperspectief bieden aan alle betrokken partijen om samen aan de slag te gaan. Daarvoor is een visie nodig voor het slim combineren van de opgaven.
Alle informatie over de prijsvraag Panorama Tilburg-Noord is te vinden op Panorama Tilburg-Noord

Panorama Vlaardingen Westwijk
Veel mensen met een midden- of hoog inkomen verlaten de Westwijk in Vlaardingen omdat er onvoldoende woningen zijn die passen bij hun wensen. De doorstroming vanuit eengezinswoningen stagneert. Ouderen blijven wonen in ruimere huizen, omdat zij geen geschikte woning kunnen vinden in de wijk. Tegelijkertijd is er sprake van stevige opgave op het gebied van water en energie. De Westwijk ligt op lage veengrond, waardoor er risico is op wateroverlast bij piekbuien. De woningen hebben een lage isolatiewaarde en een hoog energieverbruik. Aan de ontwerpteams wordt gevraagd om plannen te maken om de leefbaarheid te vergroten en de wijk toekomstbestendig te maken. Kan het toevoegen van nieuwe woningen in combinatie met het aantrekkelijk inpassen van noodzakelijke investeringen in het water- en energiesysteem nieuwe bewoners naar de Westwijk trekken om zo de sociale balans te herstellen?  Hoe kan het groen in de wijk meer betekenis krijgen? Hoe kunnen buitengebied en wijk beter met elkaar verbonden worden?

Alle informatie over de prijsvraag Panorama Vlaardingen Westwijk is te vinden op Panorama Vlaardingen Westwijk

Panorama Westervoort, Mosterdhof
De ‘bloemkoolwijk’ Mosterdhof in Westervoort is een Experimentele Woningbouw-wijk uit de jaren ’70. De woningen zijn verouderd en voldoen niet aan de huidige wensen. Het autobezit is enorm toegenomen, wat goed te zien is in het straatbeeld. De openbare ruimte stamt grotendeels  uit de jaren ’70 en is toe aan revitalisering. Dat geldt ook voor de verduurzaming en het aanzicht van woningen. De wijk ligt prominent achter de IJsseldijk maar de wijk en het prachtige uiterwaardenlandschap zijn gescheiden werelden. Aan de ontwerpteams wordt gevraagd om plannen te maken voor vergroting van de leefbaarheid in de wijk door samenhangende oplossingen te vinden voor alle kleine en grote uitdagingen. Gevraagd wordt om een visie en een scenario, waarin de opgaven van klimaat en energie worden verbonden met de herinrichting en de herwaardering van de buurt en het buitengebied. Ook wordt gevraagd om praktische handreikingen waarmee bewoners ‘morgen’ al aan de slag kunnen.

Alle informatie over de prijsvraag Panorama Westervoort, Mosterdhof is te vinden op Panorama Westervoort Mosterdhof

Aanmelding door multidisciplinaire ontwerpteams
Panorama Lokaal zoekt multidisciplinaire ontwerpteams. Architecten, stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten en andere creatieve denkers en doeners kunnen meedoen, maar ook mensen met andere kennis of ervaring, zoals mensen uit het sociaal domein, energie- of waterexperts of deskundigen op het gebied van natuur en landbouw. Teams kunnen zich uiterlijk 21 januari 2020 om 10.00 uur aanmelden via de website van elk van de prijsvragen. Een aanmelding bestaat uit een aanmeldingsformulier, een motivatie en een portfolio.

Ateliers en jury
Voor elk van de zeven prijsvragen selecteert een jury maximaal drie teams, die vervolgens in atelierverband aan de slag gaan. Zo werken de teams aan ontwerpvoorstellen die innovatief, uitvoerbaar en realiseerbaar zijn en tevens als inspiratie kunnen dienen voor andere locaties. Elk geselecteerd team ontvangt een vergoeding in de kosten van € 10.000 excl. btw. De prijsvraag wordt voor de zomer 2020 afgesloten met het aanwijzen van één winnend team per locatie. De ambitie van de uitschrijver van elke prijsvraag is om een vervolg te geven aan de uitkomsten.

Informatie
Alle verdere informatie over de prijsvraag Panorama Lokaal en de voortgang is te vinden op Panorama Lokaal

Panorama Lokaal is geïnspireerd door Panorama Nederland, het toekomstperspectief voor de ruimtelijke inrichting van Nederland van het College van Rijksadviseurs eind 2018 heeft gepresenteerd. Met deze prijsvraag willen de Rijksadviseurs laten zien dat ontwerp- en verbeeldingskracht kan helpen om verstedelijking en mobiliteit, beschikbaarheid en betaalbaarheid van woningen, energietransitie, klimaatadaptatie en de opgaven in het buitengebied niet afzonderlijk – maar in samenhang – te benaderen. Het initiatief wordt ondersteund door de ministeries van BZK, IenW, LNV en OCW, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Aedes en Staatsbosbeheer.
De prijsvraag wordt uitgevoerd in samenwerking met INBO en Architectuur Lokaal.