Tjeerd Dijkstra pleit voor Rijksadviseur Ruimtelijke Kwaliteit – Architectuur Lokaal

Bij de manifestatie Hitte in de Delta nam Tjeerd Dijkstra het eerste exemplaar van ‘De Q-factor, ruimtelijke kwaliteitsteams in Nederland’ in ontvangst van onderzoekers Sandra van Assen en José van Campen. Dijkstra hoopt bij te dragen aan de toekomst van de Q-factor in Nederland met een aantal ideeën om kwaliteitsbegeleiding van ruimtelijke projecten beter te regelen, zodat meer rechtszekerheid wordt geboden aan burgers. Hij ziet daarbij een rol weggelegd voor kwaliteitsteams in samenwerking met stadsarchitecten en provinciaal adviseurs ruimtelijke kwaliteit – en voor een nieuw te benoemen Rijksadviseur Ruimtelijke Kwaliteit in het College van Rijksadviseurs.

Prof. ir. Tjeerd Dijkstra, architect en Rijksbouwmeester (in 1979-1986) onderschreef in zijn dankwoord bij Hitte in de delta de conclusie uit het rapport De Q-factor, ruimtelijke kwaliteitsteams in Nederland, dat kwaliteitsteams vaak heel goed werk doen. Hij vond ook dat het stroomlijnen van de wildgroei gewenst is voor het aanzien van de teams en de rechtszekerheid van burgers. Dat ziet hij als een sterk argument voor het beter regelen van de kwaliteitsbegeleiding van ruimtelijke projecten. Het gaat niet om het introduceren van een nieuw regelsysteem maar om het scheppen van orde en rechtszekerheid in een bestaande, snel scheefgroeiende situatie.

Dijkstra vindt dat de Omgevingswet hier een uitstekend handvat voor biedt met de introductie van “waarden” die door overheden gehanteerd kunnen worden bij het beoordelen van de (ruimtelijke) kwaliteit van plannen. Hij stelt voor om in een Algemene Maatregel van Bestuur een heldere structuur aan te brengen in de monitoring van deze waarden bij bouw- en gebiedsinrichtingsprojecten. Uitgangspunten daarbij kunnen zijn:

1. Op gemeentelijk niveau worden kwaliteitsteams ingesteld op basis van een stelsel van uitgangspunten met betrekking tot samenstelling, taken en werkwijze die worden geformuleerd in de Algemene Maatregel van Bestuur. De gemeente kan de coördinatie van het ruimtelijk kwaliteitsbeleid in handen leggen van een Stadsbouwmeester.
2. Op provinciaal niveau wordt de verantwoordelijkheid voor de ruimtelijke kwaliteit van regionale gebiedsontwikkeling gelegd bij een Provinciaal Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit die zich per project kan laten assisteren door een Provinciaal Kwaliteitsteam. Hij assisteert daarnaast gemeenten die daar behoefte aan hebben bij het ontwikkelen van hun ruimtelijk beleid en ziet toe op de inrichting van de gemeentelijke kwaliteitstoetsing.
3. De Rijksbouwmeester bewaakt de ruimtelijke kwaliteit op nationaal niveau. Om hem daarbij te ondersteunen wordt een Rijksadviseur Ruimtelijke Kwaliteit aangesteld in het College van Rijksadviseurs. Zijn taak is om naast het begeleiden van projecten van op nationaal niveau de kwaliteitsbegeleiding op lagere overheidsniveaus te ondersteunen. De Rijksbouwmeester rapporteert over de effectiviteit van het integrale ruimtelijke kwaliteitsbeleid aan de Minister.
4. Er wordt een overgangsperiode gehanteerd waarin bestaande kwaliteitsteams hun werkwijze aanpassen aan de nieuwe regelgeving en onder handen projecten afronden.

Lees hier het volledige Advies Q-factor van Tjeerd Dijkstra.

Foto: Bastiaan Jongerius