Bouwmeesters

Bouwmeesters in Nederland

Door de eeuwen heen zijn stadsbouwmeesters actief geweest in de Nederlandse steden; veel gemeenten hadden een eigen stadsbouwmeester. Meestal waren dit architecten die ook gebouwen voor de stad ontwierpen. De ontwerptaak van deze stadsarchitecten is, mede in de context van de aanbestedingswetgeving, weggevallen. In de loop der tijd is de functie ontwikkeld tot een (onafhankelijke) architect met een brede adviestaak op het gebied van ruimtelijke kwaliteit van de gemeente, die voor bepaalde tijd werd aangesteld door het gemeentebestuur.
De benaming ‘stadsbouwmeester’ is in 2007 in de Woningwet opgenomen. Daarin is bepaald dat een gemeente ervoor kan kiezen om een ‘stadsbouwmeester’ in plaats van een welstandscommissie advies te laten uitbrengen over bouwvergunningaanvragen. Sindsdien zijn er gemeenten die van deze mogelijkheid gebruikmaken, dan wel een dergelijke adviseur vanuit een welstandsorganisatie inhuren.

Bouwmeesters van het rijk, de provincies en het spoor

Ook provincies kiezen sinds 2004 steeds vaker voor (onafhankelijke) adviseurs over ruimtelijke kwaliteit, steeds vaker in de vorm van adviesteams. Hiermee volgen zij in de opzet van een adviescollege zoals de Rijksbouwmeester dat in 2000 met het College van Rijksadviseurs in het leven heeft geroepen. Het CRa wordt ondersteund door het Atelier Rijksbouwmeester.
Hiernaast is er vanaf 1953 een Spoorbouwmeester. In 2001 richtten NS en ProRail het Bureau Spoorbouwmeester op.

Bouwmeestersplatform

Deze webpagina bevat een overzicht van de Nederlandse bouwmeesters in gemeenten en provincies en, voor zover bekend, hun voorgangers in het recente verleden.

Architectuur Lokaal richtte in 1993 het bouwmeestersplatform op voor uitwisseling van ervaringen en inzichten van en over stadsarchitecten, stadsbouwmeesters en provinciaal adviseurs ruimtelijke kwaliteit. Het College van Rijksadviseurs sloot in 2004 bij dit Bouwmeestersplatform aan.

In 2021 publiceerden Architectuur Lokaal en het College van Rijksadviseurs het boekje Bouwmeesters in Nederland. Eerder bracht Architectuur Lokaal de publicaties Stadsarchitecten en stadsbouwmeesters (2010) en De Stadsarchitect (2005) uit.