Brede scholen in Amsterdam – Architectuur Lokaal

Slideshow

Excursie naar drie Brede scholen in Amsterdam. Bezocht werden het Multifunctioneel Centrum Binnenhof in Buitenveldert, ’t Koggeschip in Geuzenveld en de Brede School de Kikker in Osdorp.

Doel Met het organiseren van een aantal excursies wil Architectuur Lokaal een discussie op gang brengen over brede scholen en schoolgebouwen, die invulling proberen te geven aan huidige inzichten over de rol van het primair onderwijs in de lokale samenleving. De verbreding van de opgave bij scholenbouw vergroot het maatschappelijk en cultureel belang van het resultaat, maar maakt ook het opdrachtgeverschap ingewikkelder. Er is dus alle reden om hier uitdrukkelijk aandacht aan te besteden.

Vragen die tijdens de excursie aan de orde kwamen waren o.a. hoe organiseer je het opdrachtgeverschap (autonoom bestuur, gemeente/stadsdeel of vereniging)? Wie speelt welke rol? Wat zijn de ervaringen van betrokken partijen, ontwerpers en onderwijzend personeel, ouders, kinderen en overige gebruikers?

Definitie van de Brede School
Het Ministerie van OCW definieert brede scholen als volgt: ‘Het zijn samenhangende netwerken van toegankelijke en goede voorzieningen voor kinderen, jongeren en gezin, met de school als middelpunt. Inhoudelijke samenwerking tussen scholen en andere instellingen is hét kenmerk van brede scholen. Hoe die samenwerking vorm krijgt, met welke instellingen een school samenwerkt en met welk doel, is afhankelijk van lokale behoeften en omstandigheden. Brede scholen zijn er dus in vele soorten en maten.’ Vooral in de grote steden kampt een aantal bevolkingsgroepen met taal- en leerachterstanden. Het is dus logisch dat in de eerste plaats wordt gezocht naar de mogelijkheden binnen het primaire onderwijs, om deze achterstanden weg te werken. Nieuwe schoolgebouwen krijgen vaak, als zij ook open zijn voor andere activiteiten, een spilfunctie in een wijk.

Verantwoordelijkheid van gemeenten
Sinds 1997 zijn gemeenten zelf verantwoordelijk voor de huisvesting van het primair en voortgezet onderwijs, ook financieel. Behalve voor onderwijs, zijn zij ook verantwoordelijk voor instellingen op het gebied van welzijn en cultuur. Er zijn inhoudelijke overwegingen om scholen ruimtelijk te koppelen aan andere maatschappelijke functies, maar het kan ook financieel aantrekkelijk zijn om huisvesting te combineren: beter één bouwstroom dan allerlei losse projecten. Soms worden bij dergelijke geïntegreerde projecten ook functies betrokken, waar de gemeente niet zelf direct verantwoordelijk voor is, zoals woningen en bedrijfsruimten. Het is vooral in dit verband dat de mogelijkheid van publiek-private samenwerking (PPS) steeds meer in de belangstelling staat. Deze verbreding van de opgave bij scholenbouw vergroot het maatschappelijk en cultureel belang, maar maakt ook het opdrachtgeverschap ingewikkelder. En wat betekent dit voor de architectuur van de onderwijsgebouwen? Daarbij gaat het niet meer om het lang bestaande samenspel van overheid en particulieren in het onderwijs, maar om het mobiliseren van geld uit de marktsector voor de publieke zaak.

Landelijk debat over opdrachtgeverschap bij brede scholen
In maart 2008 organiseerde Architectuur Lokaal in samenwerking met het Stimuleringsfonds voor Architectuur aap, noot, mis. de basis van de brede school, een landelijk debat over opdrachtgeverschap bij brede basisscholen in Radio Kootwijk, Apeldoorn. Bij het debat verscheen de gelijknamige publicatie. Deze kunt u via onze webwinkel bestellen.